CO2 emisioak eta biomasa polimero biodegradagarri eta berriztagarri berriak ekoizteko.
Plastikoek funtsezko zeregina dute gizarte modernoan, baina ingurumenean eta kliman ere eragin nabarmena dute. EBk baliabideak modu eraginkorrean erabiltzen dituen eta klimatikoki neutroa den ekonomia zirkular baterantz egin nahi duen trantsizioak, zero kutsadura lortzeko anbizioarekin batera, plastikoak nola ekoizten, erabiltzen eta bizitza baliagarriaren amaieran nola kudeatzen diren birpentsatzea ekarri du. Inguru horretan, oinarri biologikoa duten plastiko biodegradagarriak eta konpostagarriak alternatiba gisa agertzen ari dira gure eguneroko bizitzan. Gaur egun urtero ekoizten diren 400 milioi tona plastikoaren % 0,5 baino ez dira (2,3 MT), baina Plastics Europe erakundearen iritziz, jatorri fosileko plastikoak lehengai birziklatu eta berriztagarriekin egiten den plastiko zirkularrekin ordezkatzea pixkanaka egingo da; 2030ean % 25 eta 2050ean % 65 izan daiteke, politika egokiak eta plastikoaren sektorean berrikuntza proiektuak garatzeko laguntza badaude.
Bestalde, Europako asmo handiko helburu klimatikoak lortzeko, C02ren emisioak nabarmen murriztu behar dira datozen urteetan. Nahiz eta energia-eraginkortasunean eta energia berriztagarrietan inbertituz asko lor daitekeen, gero eta garrantzitsuagoa da CO2a harrapatzea, biltegiratzea eta lehengai gisa erabiltzea ahalbidetuko duten teknologiak izatea. Hori bereziki garrantzitsua da isurketak murriztea zailagoa den sektoreetan, hala nola zementuan eta hondakinen balorizazio energetikoan. Neutraltasun klimatikoaren helburuak betetzeko, EB prest egon beharko da urtean gutxienez 50 milioi tona C02 harrapatzeko 2030erako, 80 milioi tona 2040rako eta 450 milioi tona inguru 2050erako. Bi erronka horiek kontuan hartuta, PREBIO2 "Co2-rekin egindako polikarbonato berriztagarriak, BIOdegradagarriak eta BIObateragarriak EAEko sektore estrategikoentzat" proiektuak polimero biodegradagarri eta berriztagarri berriak garatzeko helburua izan du, CO2 isuriak eta biomasa lehengai gisa erabiliz. Proiektuan GAIKER zentro teknologikoak (Basque Research & Technology Alliance-eko (BRTA) kidea), TECNALIAk (liderra), UPV/EHUk, BCMaterials-ek, NEIKERek eta ACLIMAk parte hartzen dute.
PREBIO2ek polikarbonatoen sintesiari buruz ikertzen ari da, CO2 lehengai duen plastiko mota bat, eta baita plastiko horiek nola prozesatu eta nekazaritzarako, osasunerako eta elektronika inprimaturako nola erabili ere ikertzen ari da. Polikarbonato gehienak ez dira berriztagarriak ezta biodegradagarriak, eta A bisfenoletik (BPA) eratortzen dira. EFSA European Food Safety Agency erakundeak egindako azken azterketen arabera, substantzia horrek giza osasunean eragina izan lezake.
Proiektu honetan honako hauek garatu dira:
● Adimen Artifizialeko ereduak, materialen diseinu molekularraren arabera (monomeroen egitura) euren ezaugarri makroskopikoak (polimeroak) aurreikusi ahal izateko. Kasu honetan, AAren ekarpenik garrantzitsuena esperimentazio denborak nabarmen murrizten dituela da, eta horrek benetako iraultza ekarriko du material berrien diseinuan.
● CO2tik abiatuta, zenbait polikarbonato mota sintetizatzeko prozesuak.
● Estrusioaren eta 3D inprimaketaren bidez plastikoak eraldatzeko prozesuak, nekazaritzarako filmak eta pieza biodegradagarriak egiteko.
● Sentsoreak fabrikatzeko CO2rekin egindako polikarbonatozko konpositeak eta ikatz-betegarriak.
● Garatutako materialek zitotoxikotasunik ez dutela baliozkotzea, horrela osasun arloan erabiltzeko atea irekiz.
Proiektuan irekitako ikerketa-ildoekin jarraituz eta PREBIO2ren emaitzetan oinarrituz, enpresen lehiakortasuna hainbat modutan hobetzeko aukera sortzen da: produktuen ekodiseinua, ekoizpen-prozesu jasangarriagoen garapena, lehengai fosilen kontsumoa murriztea eta CO2 isuriak zuzenean murriztea. Horrela, Europako trantsizio ekologikoko helburuekin bat etorriko dira enpresak, egungo ekoizpen-ereduetan aldaketa sakona eragingo baitute.
600.000 eurotik gorako aurrekontuarekin eta 2 urteko iraupenarekin, PREBIO2k Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailaren Elkarlanean egindako Ikerketarako laguntza-programaren (Elkartek) finantzaketa jaso du.
GAIKERen zeregina
GAIKER Zentro Teknologikoak, polimero funtzional, jasangarri eta oinarri biologikoko polimeroetan oinarritutako materialen eta aplikazioen garapenean aditua denak, % 100 berriztagarriak diren polikarbonato berrien compounding teknologien bidezko formulazioan lan egiten du ikerketa honetan, helburu diren erabileretarako behar diren eraldaketa eta funtzionaltasun prozesuetara egokitzeko. Era berean, polikarbonato berriekin 3D inprimaketa eta estrusio teknikak ikertzen ditu, nekazaritzan erabiltzeko xafla eta film biodegradagarriak edo ezaugarri eroaleak eta piezorresistiboak dituzten sentsoreak egiteko.
